【申鑑·政体第一】

【申鑑·政体第一】翻译文

网友完善【申鑑·政体第一】的翻译文：

【申鑑·政体第一】拼音版/注音版

shēn jiàn zhèng tǐ dì yī。

申鉴·政体第一。

xún yuè。

荀悦。

fū dào zhī běn rén yì ér yǐ yǐ wǔ diǎn yǐ jīng zhī qún jí yǐ wěi zhī yǒng zhī gē zhī xián zhī wǔ zhī qián jiàn jì míng hòu fù shēn zhī gù gǔ zhī shèng wáng qí yú rén yì yě shēn zhòng ér yǐ dǔ xù wú qiáng wèi zhī shēn jiàn shèng hàn tǒng tiān wéi zōng shí liàng qí gōng gé yǔ zhòu yuè yǒu hǔ chén luàn zhèng hǔ chén hàn xìng fǔ bì zhī chén luàn zhì yě shí yì wéi huāng yí yān zhì huāng yuē huāng zī hóng guǐ yí jiàn yú sān dài zhī diǎn wáng yǔn dí jué dé dí dǎo yě gōng yè yǒu shàng tiān dào zài ěr wéi dì mào zhǐ zhì jiàng fū zhǐ wàn guó kāng zhǐ yǔn chū zī sī xíng yuǎn yǐ lì tiān zhī dào yuē yīn yǔ yáng lì dì zhī dào yuē róu yǔ gāng lì rén zhī dào yuē rén yǔ yì yīn yáng yǐ tǒng qí jīng qì gāng róu yǐ pǐn qí qún xíng rén yì yǐ jīng qí shì yè shì wèi dào yě gù fán zhèng zhī dà jīng fǎ jiào ér yǐ yǐ jiào zhě yáng zhī huà yě fǎ zhě yīn zhī fú yě rén yě zhě cí cǐ zhě yě yì yě zhě yí cǐ zhě yě lǐ yě zhě lǚ cǐ zhě yě xìn yě zhě shǒu cǐ zhě yě zhì yě zhě zhī cǐ zhě yě shì gù hào wù yǐ zhāng zhī xǐ nù yǐ lì zhī āi yuè yǐ xù zhī ruò nǎi èr duān bù qiān èr duān zhě jiào yǔ fǎ yě wǔ dé bù lí wǔ dé zhě rén yì lǐ zhì xìn yě liù jié bù bèi liù jié zhě hào wù xǐ nù āi yuè yě zé sān cái yǔn xù wǔ shì jiāo bèi bǎi gōng wéi lí shù jī xián xī tiān zuò dào huáng zuò jí chén zuò fǔ mín zuò jī wéi xiān zhé wáng zhī zhèng yī yuē chéng tiān èr yuē zhèng shēn sān yuē rèn xián sì yuē xù mín wǔ yuē míng zhì liù yuē lì yè chéng tiān wéi yǔn zhèng shēn wéi cháng rèn xián wéi gù xù mín wéi qín míng zhì wéi diǎn lì yè wéi dūn shì wèi zhèng tǐ yě zhì zhì zhī shù xiān píng sì huàn nǎi chóng wǔ zhèng yī yuē wěi èr yuē sī sān yuē fàng sì yuē shē wěi luàn sú sī huài fǎ fàng yuè guǐ shē bài zhì sì zhě bù chú zé zhèng mò yóu xíng yǐ sú luàn zé dào huāng suī tiān dì bù dé bǎo qí xìng yǐ fǎ huài zé shì qīng suī rén zhǔ bù dé shǒu qí dù yǐ guǐ yuè zé lǐ wáng suī shèng rén bù dé quán qí dào yǐ zhì bài zé yù sì suī sì biǎo bù néng chōng qí qiú yǐ shì wèi sì huàn xìng nóng sāng yǐ yǎng qí shēng shěn hào wù yǐ zhèng qí sú xuān wén jiào yǐ zhāng qí huà lì wǔ bèi yǐ bǐng qí wēi míng shǎng fá yǐ tǒng qí fǎ shì wèi wǔ zhèng mín bù wèi sǐ bù kě jù yǐ zuì mín bù lè shēng bù kě guān àn hàn shū zuò quàn zì yǐ shàn suī shǐ bù wǔ jiào jiù yáo zuò shì zhèng bù xíng yān gù zài shàng zhě xiān fēng mín cái yǐ dìng qí zhì dì gēng jí tián hòu sāng cán gōng guó wú yóu mín yě wú huāng yè cái bù xū yòng lì bù wàng jiā yǐ zhōu mín shì shì wèi yǎng shēng cǐ zhèng zhī dāng chóng zhě yī yě jūn zǐ suǒ yǐ dòng tiān dì yīng shén míng zhèng wàn wù ér chéng wáng zhì zhě bì běn hū zhēn shí ér yǐ gù zài shàng zhě shěn zé yí dào yǐ dìng hào wù shàn è yào yú gōng zuì huǐ yù xiào yú zhǔn yàn tīng yán zé shì jǔ míng chá shí wú huò zhà wěi yǐ dàng zhòng xīn gù shì wú bù hé wù wú bù qiè shàn wú bù xiǎn è wú bù zhāng sú wú jiān guài mín wú yín fēng bǎi xìng shàng xià dǔ lì hài zhī cún hū jǐ yě gù sù gōng qí xīn shèn xiū qí xíng nèi bù tè huò wài wú yì wàng lǜ qí dǔ qù jiǎo xìng wú zuì guò bù yōu jù qǐng yè wú suǒ tīng cái lù wú suǒ yòng zé mín zhì píng yǐ shì wèi zhèng sú cǐ zhèng zhī dāng chóng zhě èr yě jūn zǐ yǐ qíng yòng xiǎo rén yǐ xíng yòng róng rǔ zhě shǎng fá zhī jīng huá yě gù lǐ jiào róng rǔ yǐ jiā jūn zǐ huà qí qíng yě zhì gù biān pǔ yǐ jiā xiǎo rén zhì qí xíng yě jūn zǐ bù fàn rǔ kuàng yú xíng hū xiǎo rén bù jì xíng kuàng yú rǔ hū ruò fú zhōng rén zhī lún zé xíng lǐ jiān yān jiào huà zhī fèi tuī zhōng rén ér zhuì yú xiǎo rén zhī yù jiào huà zhī xíng yǐn zhōng rén ér nà yú jūn zǐ zhī tú shì wèi zhāng huà cǐ zhèng zhī dāng chóng zhě sān yě xiǎo rén zhī qíng huǎn zé jiāo jiāo zé zì zì zé jí jí zé yuàn yuàn zé pàn wēi zé móu luàn ān zé sī yù fēi wēi qiáng wú yǐ chéng zhī gù zài shàng zhě bì yǒu wǔ bèi yǐ jiè bù yú yǐ è kòu nüè ān jū zé jì zhī nèi zhèng yǒu shì zé yòng zhī jūn lǚ shì wèi bǐng wēi cǐ zhèng zhī dāng chóng zhě sì yě shǎng fá zhèng zhī bǐng yě míng shǎng bì fá shěn xìn shèn lìng shǎng yǐ quàn shàn fá yǐ chéng è rén zhǔ bù wàng shǎng fēi tú ài qí cái yě shǎng wàng xíng zé shàn bù quàn yǐ bù wàng fá fēi tú shèn qí xíng yě fá wàng xíng zé è bù chéng yǐ shǎng bù quàn wèi zhī zhǐ shàn shǎng jí yín rén zé shàn wú suǒ quàn ér wéi shàn zhě zhǐ yǐ fá bù chéng wèi zhī zòng è fá jí shàn rén zé è wú suǒ chéng ér wèi è zhě zòng yǐ zài shàng zhě néng bù zhǐ xià wéi shàn bù zòng xià wèi è zé zhì guó yǐ shì wèi tǒng fǎ cǐ zhèng zhī dāng chóng zhě wǔ yě sì huàn jì juān wǔ zhèng jì lì xíng zhī yǐ chéng shǒu zhī yǐ gù jiǎn ér bù dài shū ér bù shī wú wéi wèi zhī shǐ zì shī zhī wú shì shì zhī shǐ zì jiāo zhī bù sù ér zhì chuí gǒng yī xùn ér hǎi nèi píng yǐ shì wèi wéi zhèng zhī fāng yě wéi xiū liù zé yǐ lì dào jīng yī yuē zhōng èr yuē hé sān yuē zhèng sì yuē gōng wǔ yuē chéng liù yuē tōng yǐ tiān dào zuò zhōng yǐ dì dào zuò hé yǐ rén dé zuò zhèng yǐ shì wù zuò gōng yǐ shēn jí zuò chéng yǐ biàn liàng zuò tōng yì zhuàn yuē tōng qí biàn yòu yuē biàn zé tōng shì wèi dào shí wéi xù shí nán yǐ rèn xián néng yī yuē bù zhī èr yuē bù jìn sān yuē bù rèn sì yuē bù zhōng wǔ yuē yǐ xiǎo yuàn qì dà dé liù yuē yǐ xiǎo guò chù dà gōng qī yuē yǐ xiǎo shī yǎn dà měi bā yuē yǐ jié jiān shāng zhōng zhèng jiǔ yuē yǐ xié shuō luàn zhèng dù shí yuē yǐ chán jí fèi xián néng shì wèi shí nán shí nán bù chú zé xián chén bù yòng yòng chén bù xián zé guó fēi qí guó yě wéi chá jiǔ fēng yǐ dìng guó cháng yī yuē zhì èr yuē shuāi sān yuē ruò sì yuē guāi wǔ yuē luàn liù yuē huāng qī yuē pàn bā yuē wēi jiǔ yuē wáng jūn chén qīn ér yǒu lǐ bǎi liáo hé ér bù tóng ràng ér bù zhēng qín ér bù yuàn wú shì wéi zhí shì sī cǐ zhì guó zhī fēng yě lǐ sú bù yī wèi zhí bù zhòng xiǎo chén chán jí shù rén zuò yì cǐ shuāi guó zhī fēng yě jūn hǎo ràng chén hǎo yì shì hǎo yóu mín hǎo liú cǐ ruò guó zhī fēng yě jūn chén zhēng míng cháo tíng zhēng gōng shì dài fū zhēng míng shù rén zhēng lì cǐ guāi guó zhī fēng yě shàng duō yù xià duō duān fǎ bù dìng zhèng duō mén cǐ luàn guó zhī fēng yě yǐ chǐ wèi bó yǐ kàng wèi gāo yǐ làn wèi tōng zūn lǐ wèi zhī qú shǒu fǎ wèi zhī gù cǐ huāng guó zhī fēng yě yǐ kē wèi mì yǐ lì wèi gōng yǐ gē xià wèi néng yǐ fù shàng wèi zhōng cǐ pàn guó zhī fēng yě shàng xià xiāng shū nèi wài xiāng méng xiǎo chén zhēng chǒng dà chén zhēng quán cǐ wēi guó zhī fēng yě shàng bù fǎng xià bù jiàn fù yán yòng sī zhèng xíng cǐ wáng guó zhī fēng yě gù shàng bì chá hū guó fēng yě wéi shèn shù yù yǐ zhāo rén qíng tiān dì zhī dà dé yuē shēng yì xì cí wén wàn wù zhī dà jí yuē sǐ hóng fàn liù jí yī yuē xiōng duǎn zhé sǐ zhě bù kě yǐ shēng xíng zhě bù kě yǐ fù gù xiān wáng zhī xíng yě guān shī yǐ chéng zhī jí huái yǐ duàn zhī zhōu lǐ cháo shì zhǎng jiàn bāng wài cháo zhī fǎ zuǒ jiǔ jí gū qīng dài fū wèi yān qún shì zài qí hòu yòu jiǔ jí gōng hóu bó zǐ nán wèi yān yòu wáng zhì yuē chéng yù cí shǐ yǐ yù chéng gào yú dà sī kòu dà sī kòu tīng zhī jī mù zhī xià qíng xùn yǐ kuān zhī cháo shì yǐ gòng zhī jīn āi yǐ xù zhī xíng sī duàn lè bù jǔ shī xíng zhī rì zé chí xuán shèn zhī zhì yě xíng zāi xíng zāi qí shèn yǐ fū wéi jī wǔ shè yǐ suí mín zhōng yī yuē yuán xīn xīn kě jīn yě èr yuē míng dé dé kě shì yě sān yuē quàn gōng gōng kě zhǔn yě sì yuē bāo huà huà suǒ guān yě wǔ yuē quán jì quán shí zhī yí fēi cháng diǎn yě fán xiān wáng zhī yōu shè bì shì zú yě fēi shì zú yān xíng zī wú shè zú lèi yě tiān zǐ yǒu sì shí cháo yǐ tīng zhèng zhòu yǐ fǎng wèn xī yǐ xiū lìng yè yǐ ān shēn shàng yǒu shī fū xià yǒu yàn chén dà zé jiǎng yè xiǎo zé zī xún bù jù zhí cí bù chǐ xià wèn gōng sī bù qiān wài nèi bù èr shì wèi yǒu jiāo wèn míng yú zhì zhě qí tǒng jìn wàn wù zhī běn zài shēn tiān xià zhī běn zài jiā zhì luàn zhī běn zài zuǒ yòu nèi zhèng lì ér sì biǎo dìng yǐ wèn tōng yú dào zhě qí shǒu yuē yǒu yī yán ér kě cháng xíng zhě shù yě yǒu yī xíng ér kě cháng lǚ zhě zhèng yě shù zhě rén zhī shù yě zhèng zhě yì zhī yào yě zhì zāi cǐ wèi dào gēn wàn huà cún yān ěr shì wèi bù sī ér dé bù wéi ér chéng zhí zhī xiōng xīn zhī jiān ér gōng fù tiān xià yě zì tiān zǐ dá yú shù rén hào wù āi yuè qí xiū yī yě fēng yuē láo yì gè yǒu qí zhì shàng zú yǐ bèi lǐ xià zú yǐ bèi lè fū shì wèi dà dào tiān xià guó jiā yī tǐ yě jūn wèi yuán shǒu chén wèi gǔ gōng mín wèi shǒu zú xià yǒu yōu mín zé shàng bù jìn lè xià yǒu jī mín zé shàng bù bèi shàn xià yǒu hán mín zé shàng bù jù fú tú xiǎn ér chuí liú fēi lǐ yě gù zú hán shāng xīn mín hán shāng guó wèn jūn yǐ zhì měi zhī dào dào mín mín yǐ zhì měi zhī wù yǎng jūn jūn jiàng qí huì mín shēng qí gōng cǐ wú wǎng bù fù xiāng bào zhī yì yě gù tài píng bèi wù fēi jí yù yě wù sǔn lǐ quē fēi qiān yuē yě qí shù yún ěr wèn rén zhǔ yǒu gōng fù wú sī qiú yǒu gōng yòng wú sī fèi yǒu gōng yì wú sī shǐ yǒu gōng cì wú sī huì yǒu gōng nù wú sī yuàn sī qiú zé xià fán ér wú dù shì wèi shāng qīng sī fèi zé guān hào ér wú xiàn shì wèi shāng zhì sī shǐ zé mín náo rǎo ér wú jié shì wèi shāng yì sī huì zé xià xū wàng ér wú zhǔn shì wèi shāng zhèng zhèng wèi cì yǔ zhī zhèng sī yuàn zé xià yí jù ér bù ān shì wèi shāng dé wèn shàn zhì mín zhě zhì qí xìng yě huò yuē yě jīn ér liú qù huǒ zé gāng jī shuǐ ér shēng shě zhī zé jiàng è píng shēng hū zhì yuē bù qù qí huǒ zé cháng liú jī ér bù zhǐ zé cháng shēng gù dà yě zhī lú kě shǐ wú gāng zé yǒng shuǐ zhī jī kě shǐ wú jiàng shàn lì jiào zhě ruò zī zé zhōng shēn zhì yǐ gù fán qì kě shǐ yǔ yán rǎn tóng qū tóu bǎi jīn yú qián bái rèn jiā qí shēn suī jù zhí fú gǎn duō yě shàn lì fǎ zhě ruò zī zé zhōng shēn bù duō yǐ gù zhí kě shǐ yǔ bó yí tóng gōng wèn mín yóu shuǐ yě jì dà chuān zhě tài shàng chéng zhōu qí cì qiú qiú fú xíng shuǐ shàng yě qiú zhě láo ér wēi chéng zhōu zhě yì ér ān xū rù shuǐ zé bì nì yǐ yǐ zhī néng zhì mín zhě qiú yě yǐ dào dé zhì mín zhě zhōu yě zòng mín zhī qíng wèi zhī luàn jué mín zhī qíng wèi zhī huāng yuē rán zé rú zhī hé yuē wèi zhī xiàn shǐ fú yuè yě wèi zhī dì yì wù yuè gù shuǐ kě shǐ bù làn bù kě shǐ wú liú shàn jìn zhě xiān jìn qí shēn ér hòu rén bù shàn jìn zhě xiān jìn rén ér hòu shēn shàn jìn zhī zhì yú bù jīn lìng yì rú zhī ruò nǎi sì qíng yú shēn ér shéng yù yú zhòng xíng zhà yú guān ér jīn shí yú mín qiú jǐ zhī suǒ yǒu yú duó xià zhī suǒ bù zú shě jǐ zhī suǒ yì zé rén zhī suǒ nán yuàn zhī běn yě wèi lǐ zhī yuán sī jué yǐ zì shàng yù xià yóu fū diào zhě yān yǐn yú shǒu àn shǒu xià dāng yǒu ér zì yīng yú gōu zé kě yǐ dé yú zì jìn yù yuǎn yóu fū yù mǎ yān hé yú shǒu ér diào yú xián zé kě yǐ shǐ mǎ gù zhì dào zhī yào bù yú shēn fēi dào yě dǔ rú zǐ zhī qū jī yě ér jiàn yù mín zhī fāng rú zǐ qū jī zhě jí zé jīng huǎn zé zhì fāng qí běi yě jù yào zhī zé zhé ér guò nán fāng qí nán yě jù yào zhī zé zhé ér guò běi pò zé fēi shū zé fàng zhì xián zé bǐ zhī bǐ jìn yě jī zhì xián rán hòu jìn zhī zé bù jīng liú huǎn ér bù ān zé shí zhī shí zhī zé bù zhì bù qū zhī qū qū zhī zhì zhě yě zhì ān zé xún lù ér rù mén tài shàng bù kōng shì qí cì bù tōu qiè qí cì bù lüè duó shàng yǐ gōng huì suí mín xià yǐ cái lì fèng shì yǐ shàng xià xiāng yǔ kōng shì zé mín bù yǔ mín bù yǔ zé wèi qiǎo zhà ér qǔ zhī wèi zhī tōu qiè tōu qiè zé mín bèi zhī bèi zhī ér bù dé zé bào pò ér qǔ zhī wèi zhī lüè duó mín bì jiāo zhēng zé huò luàn yǐ huò yuē shèng wáng yǐ tiān xià wéi lè yuē fǒu shèng wáng yǐ tiān xià wèi yōu tiān xià yǐ shèng wáng wéi lè fán zhǔ yǐ tiān xià wéi lè tiān xià yǐ fán zhǔ wèi yōu shèng wáng qū jǐ yǐ shēn tiān xià zhī lè fán zhǔ shēn jǐ yǐ qū tiān xià zhī yōu shēn tiān xià zhī lè gù lè yì bào zhī qū tiān xià zhī yōu gù yōu yì jí zhī tiān xià zhī dào yě zhì shì suǒ guì hū wèi zhě sān yī yuē dá dào yú tiān xià èr yuē dá huì yú mín sān yuē dá dé yú shēn shuāi shì suǒ guì hū wèi zhě sān yī yuē yǐ guì gāo rén èr yuē yǐ fù fèng shēn sān yuē yǐ bào sì xīn zhì shì zhī wèi zhēn wèi yě shuāi shì zhī wèi zé shēng zāi yǐ gǒu gāo rén zé bì sǔn zhī zāi yě gǒu fèng shēn zé bì yí zhī zāi yě gǒu sì xīn zé bì fǒu zhī zāi yě zhì shì zhī chén suǒ guì hū shùn zhě sān yī yuē xīn shùn èr yuē zhí shùn sān yuē dào shùn zhì shì zhī shùn zhēn shùn yě shuāi shì zhī shùn shēng nì yě tǐ gǒu shùn zé nì jié luàn gǒu shùn zé nì zhōng shì gǒu shùn zé nì dào gāo xià shī xù zé wèi qīng bān jí bù gù zé wèi qīng hàn jué yǒu èr shí jí lù báo bēi chǒng zé wèi qīng guān zhí lǚ gǎi zé wèi qīng qiān zhuǎn fán dú zé wèi qīng chù zhì bù míng zé wèi qīng dài chén bù yǐ lǐ zé wèi qīng fū wèi qīng ér zhèng zhòng zhě wèi zhī yǒu yě shèng rén zhī dà bǎo yuē wèi qīng zé sàng wú bǎo yě hào wù zhī bù xíng qí sú shàng yǐ jiā shǒu jié ér qīng xiá lòu jí wēi fú ér zūn quán yòu jiàn qiú yù ér chóng kè jì guì qiú jǐ ér róng huá yù wàn wù lèi shì yǐ fū xīn yǔ yán yán yǔ shì cān xiāng yìng yě hào wù huǐ yù shǎng fá cān xiāng fú yě liù zhě yǒu shī zé shí luàn yǐ shǒu shí zhě yì róng qiú jǐ zhě yì dá chù yōu zhě yì míng rán hòu mín zhī běn yě。

夫道之本．仁义而已矣．五典以经之．群籍以纬之．咏之歌之．弦之舞之．前鉴既明．后复申之．故古之圣王．其于仁义也．申重而已．笃序无强．谓之申鉴．圣汉统天．惟宗时亮．其功格宇宙．粤有虎臣乱政．虎臣汉兴辅弼之臣乱治也时亦惟荒圯湮．治荒曰荒兹洪轨仪．鉴于三代之典．王允迪厥德．迪蹈也功业有尚．天道在尔．惟帝茂止．陟降肤止．万国康止．允出兹．斯行远矣．立天之道．曰阴与阳．立地之道．曰柔与刚．立人之道．曰仁与义．阴阳以统其精气．刚柔以品其群形．仁义以经其事业．是为道也．故凡政之大经．法教而已矣．教者．阳之化也．法者．阴之符也．仁也者．慈此者也．义也者．宜此者也．礼也者．履此者也．信也者．守此者也．智也者．知此者也．是故好恶以章之．喜怒以莅之．哀乐以恤之．若乃二端不愆．二端者教与法也五德不离．五德者仁义礼智信也六节不悖．六节者好恶喜怒哀乐也则三才允序．五事交备．百工惟厘．庶绩咸熙．天作道．皇作极．臣作辅．民作基．惟先哲王之政．一曰承天．二曰正身．三曰任贤．四曰恤民．五曰明制．六曰立业．承天惟允．正身惟常．任贤惟固．恤民惟勤．明制惟典．立业惟敦．是谓政体也．致治之术．先屏四患．乃崇五政．一曰伪．二曰私．三曰放．四曰奢．伪乱俗．私坏法．放越轨．奢败制．四者不除．则政末由行矣．俗乱则道荒．虽天地不得保其性矣．法坏则世倾．虽人主不得守其度矣．轨越则礼亡．虽圣人不得全其道矣．制败则欲肆．虽四表不能充其求矣．是谓四患．兴农桑以养其生．审好恶以正其俗．宣文教以章其化．立武备以秉其威．明赏罚以统其法．是谓五政．民不畏死．不可惧以罪．民不乐生．不可观按汉书作劝字以善．虽使■布五教．咎繇作士．政不行焉．故在上者．先丰民财以定其志．帝耕籍田．后桑蚕宫．国无游民．野无荒业．财不虚用．力不妄加．以周民事．是谓养生．此政之当崇者一也君子所以动天地应神明正万物．而成王治者．必本乎真实而已．故在上者审则仪道以定好恶．善恶要于功罪．毁誉效于准验．听言责事．举名察实．无或诈伪以荡众心．故事无不核．物无不切．善无不显．恶无不彰．俗无奸怪．民无淫风．百姓上下睹利害之存乎己也．故肃恭其心．慎修其行．内不忒惑．外无异望．虑其睹去徼幸．无罪过不忧惧．请谒无所听．财赂无所用．则民志平矣．是谓正俗．此政之当崇者二也君子以情用．小人以刑用．荣辱者．赏罚之精华也．故礼教荣辱以加君子．化其情也．桎梏鞭朴以加小人．治其刑也．君子不犯辱．况于刑乎．小人不忌刑．况于辱乎．若夫中人之伦．则刑礼兼焉．教化之废．推中人而坠于小人之域．教化之行．引中人而纳于君子之途．是谓章化．此政之当崇者三也小人之情．缓则骄．骄则恣．恣则急．急则怨．怨则畔．危则谋乱．安则思欲．非威强无以惩之．故在上者．必有武备．以戒不虞．以遏寇虐．安居则寄之内政．有事则用之军旅．是谓秉威．此政之当崇者四也赏罚．政之柄也．明赏必罚．审信慎令．赏以劝善．罚以惩恶．人主不妄赏．非徒爱其才也．赏妄行则善不劝矣．不妄罚．非徒慎其刑也．罚妄行则恶不惩矣．赏不劝．谓之止善．赏及淫人则善无所劝而为善者止矣罚不惩．谓之纵恶．罚及善人则恶无所惩而为恶者纵矣在上者能不止下为善．不纵下为恶．则治国矣．是谓统法．此政之当崇者五也四患既蠲．五政既立．行之以诚．守之以固．简而不怠．疏而不失．无为为之．使自施之．无事事之．使自交之．不肃而治．垂拱揖逊而海内平矣．是谓为政之方也．惟修六则以立道经．一曰中．二曰和．三曰正．四曰公．五曰诚．六曰通．以天道作中．以地道作和．以仁德作正．以事物作公．以身极作诚．以变量作通．易传曰通其变又曰变则通是谓道实．惟恤十难以任贤能．一曰不知．二曰不进．三曰不任．四曰不终．五曰以小怨弃大德．六曰以小过黜大功．七曰以小失掩大美．八曰以讦奸伤忠正．九曰以邪说乱正度．十曰以谗嫉废贤能．是谓十难．十难不除．则贤臣不用．用臣不贤．则国非其国也． 惟察九风以定国常．一曰治．二曰衰．三曰弱．四曰乖．五曰乱．六曰荒．七曰叛．八曰危．九曰亡．君臣亲而有礼．百僚和而不同．让而不争．勤而不怨．无事惟职是司．此治国之风也．礼俗不一．位职不重．小臣谗嫉．庶人作议．此衰国之风也．君好让．臣好逸．士好游．民好流．此弱国之风也．君臣争明．朝廷争功．士大夫争名．庶人争利．此乖国之风也．上多欲．下多端．法不定．政多门．此乱国之风也．以侈为博．以伉为高．以滥为通．遵礼谓之劬．守法谓之固．此荒国之风也．以苛为密．以利为公．以割下为能．以附上为忠．此叛国之风也．上下相疏．内外相蒙．小臣争宠．大臣争权．此危国之风也．上不访．下不谏．妇言用．私政行．此亡国之风也．故上必察乎国风也． 惟慎庶狱以昭人情．天地之大德曰生．易系辞文万物之大极曰死．洪范六极一曰凶短折死者不可以生．刑者不可以复．故先王之刑也．官师以成之．棘槐以断之．周礼朝士掌建邦外朝之法左九棘孤卿大夫位焉群士在其后右九棘公侯伯子男位焉又王制曰成狱辞史以狱成告于大司寇大司寇听之击木之下情讯以宽之．朝市以共之．矜哀以恤之．刑斯断．乐不举．施刑之日则弛悬慎之至也．刑哉刑哉．其慎矣夫．惟稽五赦以绥民中．一曰原心．心可矜也二曰明德．德可释也三曰劝功．功可准也四曰褒化．化所关也五曰权计．权时之宜非常典也凡先王之攸赦．必是族也．非是族焉．刑兹无赦．族类也天子有四时．朝以听政．昼以访问．夕以修令．夜以安身．上有师傅．下有燕臣．大则讲业．小则咨询．不拒直辞．不耻下问．公私不愆．外内不贰．是谓有交．问明于治者其统近．万物之本在身．天下之本在家．治乱之本在左右．内正立而四表定矣． 问通于道者其守约．有一言而可常行者．恕也．有一行而可常履者．正也．恕者．仁之术也．正者．义之要也．至哉．此谓道根．万化存焉尔．是谓不思而得．不为而成．执之胸心之间．而功覆天下也．自天子达于庶人．好恶哀乐．其修一也．丰约劳佚．各有其制．上足以备礼．下足以备乐．夫是谓大道．天下国家一体也．君为元首．臣为股肱．民为手足．下有忧民．则上不尽乐．下有饥民．则上不备膳．下有寒民．则上不具服．徒跣而垂旒．非礼也．故足寒伤心．民寒伤国． 问君以至美之道道民．民以至美之物养君．君降其惠．民升其功．此无往不复．相报之义也．故太平备物．非极欲也．物损礼阙．非谦约也．其数云耳．问人主有公赋无私求．有公用无私费．有公役无私使．有公赐无私惠．有公怒无私怨．私求则下烦而无度．是谓伤清．私费则官耗而无限．是谓伤制．私使则民挠扰而无节．是谓伤义．私惠则下虚望而无准．是谓伤正．正谓赐予之正私怨则下疑惧而不安．是谓伤德．问善治民者．治其性也．或曰．冶金而流．去火则刚．激水而升．舍之则降．恶平声乎治．曰．不去其火则常流．激而不止则常升．故大冶之炉．可使无刚．则踊水之机．可使无降．善立教者若兹．则终身治矣．故凡器可使与颜冉同趋．投百金于前．白刃加其身．虽巨跖弗敢掇也．善立法者若兹．则终身不掇矣．故跖可使与伯夷同功． 问民由水也．济大川者．太上乘舟．其次泅．泅浮行水上也泅者劳而危．乘舟者逸而安．虚入水则必溺矣．以知能治民者．泅也．以道德治民者．舟也．纵民之情谓之乱．绝民之情谓之荒．曰．然则如之何．曰．为之限．使弗越也．为之地亦勿越．故水可使不滥．不可使无流．善禁者．先禁其身而后人．不善禁者．先禁人而后身．善禁之至于不禁．令亦如之．若乃肆情于身而绳欲于众．行诈于官而矜实于民．求己之所有余．夺下之所不足．舍己之所易．责人之所难．怨之本也．谓理之源斯绝矣．自上御下．犹夫钓者焉．隐于手．按手下当有而字应于钩．则可以得鱼．自近御远．犹夫御马焉．和于手而调于衔．则可以使马．故至道之要．不于身非道也．睹孺子之驱鸡也而见御民之方．孺子驱鸡者．急则惊．缓则滞．方其北也．遽要之则折而过南．方其南也．遽要之则折而过北．迫则飞．疏则放．志闲则比之．比近也？鸡志闲然后近之则不惊流缓而不安则食之．食之则不滞不驱之驱．驱之至者也．志安则循路而入门．太上不空市．其次不偷窃．其次不掠夺．上以功惠绥民．下以财力奉．是以上下相与．空市则民不与．民不与则为巧诈而取之．谓之偷窃．偷窃则民备之．备之而不得．则暴迫而取之．谓之掠夺．民必交争．则祸乱矣．或曰．圣王以天下为乐．曰．否．圣王以天下为忧．天下以圣王为乐．凡主以天下为乐．天下以凡主为忧．圣王屈己以申天下之乐．凡主伸己以屈天下之忧．申天下之乐．故乐亦报之．屈天下之忧．故忧亦及之．天下之道也．治世所贵乎位者三．一曰达道于天下．二曰达惠于民．三曰达德于身．衰世所贵乎位者三．一曰以贵高人．二曰以富奉身．三曰以报肆心．治世之位．真位也．衰世之位．则生灾矣．苟高人．则必损之．灾也．苟奉身．则必遗之．灾也．苟肆心．则必否之．灾也． 治世之臣．所贵乎顺者三．一曰心顺．二曰职顺．三曰道顺．治世之顺．真顺也．衰世之顺．生逆也．体苟顺则逆节．乱苟顺则逆忠事苟顺则逆道．高下失序则位轻．班级不固则位轻．汉爵有二十级禄薄卑宠则位轻．官职屡改则位轻．迁转烦渎则位轻．黜陟不明则位轻．待臣不以礼则位轻．夫位轻而政重者．未之有也．圣人之大宝曰位．轻则丧吾宝也． 好恶之不行．其俗尚矣．嘉守节而轻狭陋．疾威福而尊权右．贱求欲而崇克济．贵求己而荣华誉．万物类是已．夫心与言．言与事．参相应也．好恶毁誉赏罚．参相福也．六者有失．则实乱矣．守实者益荣．求己者益达．处幽者益明．然后民知本也．。

【申鑑·政体第一】注释

网友完善【申鑑·政体第一】的注释：

【申鑑·政体第一】评析

网友完善【申鑑·政体第一】的评析：

【申鑑·政体第一】赏析

网友完善【申鑑·政体第一】的赏析：

【申鑑·政体第一】辑评

网友完善【申鑑·政体第一】的辑评：